Hàng tồn kho là gì? Các phương pháp xác định giá trị hàng tồn kho cuối kỳ.

Trong các hoạt động kinh doanh, hàng tồn kho không còn là khái niệm quá xa lạ đối với các doanh nghiệp. Nhiều người hay nghĩ đây là loại hàng hóa không bán được mà bị tồn trong kho. Trong thực tế, với lượng hàng tồn kho nhất định mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp khi được quản lý và sử dụng một cách hiệu quả. Vậy hàng tồn kho là gì? Làm sao để xác định giá trị hàng tồn kho cuối kỳ hiệu quả? Antuongpro mời bạn theo dõi bài viết sau.

Khái niệm hàng tồn kho là gì?

Hàng tồn kho là những mặt hàng được doanh nghiệp giữ lại và bán ra cuối cùng. Có nhiều người nhầm tưởng đây là mặt hàng không bán được, hàng bị hư hỏng hoặc là những mặt hàng lỗi thời. Tuy nhiên, đó không phải là sự thật, có nhiều doanh giữ hàng tồn kho như một phương án dự phòng trong kinh doanh. Là những nguyên liệu hoặc bán thành phẩm được chuẩn bị cho các quy trình sản xuất hàng mới. Hàng tồn kho được tận dụng như một tài sản ngắn hạn, sau đó bán ra hoặc đưa chúng vào quy trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chuỗi cung ứng, vì giá trị của hàng tồn kho được tận dụng trong trường hợp. Cung cấp hàng hóa kịp thời vì khách hàng đặt hàng bất cứ lúc nào hay là bổ sung vào sản xuất.

Quản lý hàng tồn kho nhằm mục đích gì?

Mỗi doanh nghiệp cần phải lưu giữ một số lượng hàng hoá nhất định trong kho. Mục đích chính, việc các doanh nghiệp quản lý hàng tồn kho chính là “dự phòng – đầu cơ – giao dịch” cụ thể:

• Dự phòng: Là phương pháp dự trữ lại hàng tồn kho để chuẩn bị cho những tình huống kinh doanh xấu nhất có thể xảy ra. Nhằm tránh những rủi ro khi giá vật liệu đột ngột tăng, không đủ số lượng để cung ứng. Hoặc đáp ứng kịp thời nhu cầu của khách hàng cần gấp hoặc tránh làm gián đoạn quy trình sản xuất. 
• Đầu cơ: Việc giữ hàng tồn kho có được những lợi thế khi giá cả thay đổi. Nếu doanh nghiệp lưu trữ một lượng hàng trong kho sẽ tiết kiệm được nhiều chi phí. 
• Giao dịch: Doanh nghiệp tránh được các tình trạng tắc nghẽn trong quá trình sản xuất- bán hàng. Bảo đảm được việc sản xuất sẽ không bị gián đoạn do thiếu các nguyên liệu thô. Bên cạnh đó, việc bán hàng cũng không bị ảnh hưởng do có sẵn hàng hóa thành phẩm. 

Tham khảo: Bí quyết chăm sóc khách hàng để thúc đẩy khách hàng quay trở lại

Tìm hiểu các phương pháp xác định giá trị hàng tồn kho cuối kỳ.

Theo thông tư 200 (Thông tư số 200/2014/TT-BTC) có 3 phương pháp xác định giá trị hàng tồn kho phổ biến hiện nay, đó là:

Thứ nhất: Phương pháp giá đích danh

Phương pháp này dựa trên giá trị thực tế của từng hàng hoá mua vào, từng sản phẩm sản xuất ra. Chỉ nên áp dụng cho các doanh nghiệp có ít mặt hàng hoặc những mặt hàng ổn định và nhận diện được chi tiết giá nhập của từng lô hàng tồn kho.

Ưu điểm: Phương pháp này tuân thủ nguyên tắc phù hợp của kế toán, chi phí thực tế phải phù hợp với doanh thu thực tế. Giá trị của hàng xuất kho khi bán phù hợp với doanh thu tạo ra: Giá trị hàng tồn kho được phản ánh đúng theo giá trị thực tế. 

Nhược điểm: Phù hợp với những doanh nghiệp kinh doanh ít mặt hàng, hàng tồn kho có giá trị lớn, mặt hàng ổn định,…

Thứ hai: Phương pháp bình quân gia quyền sau mỗi lần nhập hoặc cuối kỳ

Với phương pháp này thì giá trị của từng loại hàng tồn kho tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng tồn kho đầu kỳ với giá trị từng loại hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Giá trị trung bình được tính theo từng kỳ hoặc sau từng lô hàng nhập về còn phụ thuộc vào điều kiện của mỗi doanh nghiệp.

Dựa theo giá bình quân gia quyền cuối kỳ:

• Ưu điểm: Dễ làm, đơn giản, chỉ cần tính toán một lần vào cuối kỳ.
• Nhược điểm: Công việc tính toán dồn vào cuối tháng gây ảnh hưởng đến tiến độ của các phần hành khác. Bên cạnh đó độ chính xác không cao, chưa đáp ứng yêu cầu kịp thời của thông tin kế toán ngay tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ.

Dựa theo giá bình quân gia quyền sau mỗi lần nhập:

• Ưu điểm: Vừa chính xác, được cập nhật thường xuyên liên tục. Đã khắc phục được nhược điểm của phương pháp trên. 
• Nhược điểm: Tốn nhiều công sức vì phải tính toán nhiều lần. Phù hợp với các doanh nghiệp ít chủng loại hàng tồn kho, lưu lượng nhập xuất ít.

Thứ ba: Phương pháp nhập trước, xuất trước (FIFO)

Phương pháp này áp dụng dựa trên giả định là giá trị hàng tồn kho nào được mua hoặc sản xuất trước thì sẽ được xuất trước. Và giá trị hàng tồn kho còn lại cuối kỳ sẽ là giá trị hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất gần với thời điểm cuối kỳ.

Giá trị hàng xuất kho theo phương pháp này được tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ. Và giá trị của hàng tồn kho cuối kỳ được tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho. Thích hợp trong trường hợp giá cả ổn định hoặc đang có xu hướng giảm. Phù hợp với các doanh nghiệp kinh doanh về thuốc, mỹ phẩm…

Ưu điểm: Tính được ngay trị giá vốn hàng xuất kho mỗi lần xuất hàng. Vì thế đảm bảo cung cấp số liệu kịp thời cho bên kế toán, cũng như các khâu quản lý. Trị giá vốn của hàng tồn kho sát tương đối với giá thị trường của mặt hàng đó. Vì vậy chỉ tiêu hàng tồn kho trên báo cáo kế toán cũng sẽ có ý nghĩa thực tế hơn.

Nhược điểm: Là doanh thu hiện tại với những khoản chi phí hiện tại không phù hợp. Với phương pháp này thì doanh thu hiện tại được tạo ra bởi giá trị sản phẩm, vật tư, hàng hóa đã có được từ rất lâu. Nếu như số lượng, chủng loại mặt hàng nhiều, sẽ phát sinh nhập xuất liên tục. Điều này dẫn đến sẽ tăng lên rất nhiều những chi phí cho việc hạch toán cũng như khối lượng công việc.

Trên đây là tất cả những kiến thức cần biết về khái niệm hàng tồn kho là gì. Hy vọng những chia sẻ của Antuongpro sẽ cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin bổ ích.

Antuongpro - chuyên cung cấp thiết bị điều khiển, đo nhiệt độ - độ ẩm, năng suất, bộ đếm sản phẩm, thiết bị lấy số thứ tự, đồng hồ điện tử và hệ thống khác...Được khách hàng tin dùng tại Việt Nam.